عوامل تقرب (قرآن)

---

خداوند از انسانها خواسته همانطور که پیامبرانش به او نزدیک بودند شما هم به من تقرب داشته باشید که برای تقرب به سوی خدا عواملی ذکر شده است.

۱ - اسباب تقرب

---

۱.۱ - ادب

رعایت ادب و احترام در معاشرت با اهل ایمان ،مایه نیل به مقام قرب الهی ذکر شده است.
یـایها الذین ءامنوا اذا قیل لکم تفسحوا فی المجــلس فافسحوا یفسح الله لکم واذا قیل انشزوا فانشزوا یرفع الله الذین ءامنوا منکم والذین اوتوا العلم درجـت والله بما تعملون خبیر.ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که به شما گفته شود: «مجلس را وسعت بخشید (و به تازه‌واردها جا دهید)»، وسعت بخشید، خداوند ( بهشت را) برای شما وسعت می‌بخشد؛ و هنگامی که گفته شود: «برخیزید»، برخیزید؛ اگر چنین کنید، خداوند کسانی را که ایمان آورده‌اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می‌بخشد؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است! (برخی از مفسران «ارتفاع درجات» را کنایه از تقرب به خدا دانسته‌اند. )

۱.۲ - استغفار

استغفار یکی از راه های تقرب و نزدیک شدن به خداوند می باشد،همانطور که در آیه قرآن هم می خوانیم:
والی ثمود اخاهم صــلحـا قال یـقوم اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره هو انشاکم من الارض واستعمرکم فیها فاستغفروه ثم توبوا الیه ان ربی قریب مجیب.و بسوی قوم « ثمود»، برادرشان «صالح» را (فرستادیم)؛ گفت: «ای قوم من! خدا را پرستش کنید، که معبودی جز او برای شما نیست! اوست که شما را از زمین آفرید، و آبادی آن را به شما واگذاشت! از او آمرزش بطلبید، سپس به سوی او بازگردید، که پروردگارم (به بندگان خود) نزدیک، و اجابت‌کننده (خواسته‌های آنها) است!» .از گناهان خود توبه کنید و به سوى خدا باز گردید که پروردگار من به بندگان خود نزدیک است و در خواست آنها را اجابت مى کند.

۱.۳ - امید

امید داشتن به رحمت خداوند عامل تلاش برای تقرب و نزدیک شدن به خدا می باشد.
اولـئک الذین یدعون یبتغون الی ربهم الوسیلة ایهم اقرب ویرجون رحمته...کسانی را که آنان می‌خوانند، خودشان وسیله‌ای (برای تقرب) به پروردگارشان می‌جویند، وسیله‌ای هر چه نزدیکتر؛ و به رحمت او امیدوارند؛ و از عذاب او می‌ترسند؛ چرا که عذاب پروردگارت، همواره در خور پرهیز و وحشت است!

۱.۴ - انفاق

انفاق خالصانه هم از عوامل تقرب به خداوند برشمرده شده که در آیه قرآن هم در این باره می خوانیم:
الذین یقیمون الصلوة ومما رزقنـهم ینفقون• اولـئک هم المؤمنون حقـا لهم درجـت عند ربهم ومغفرة ورزق کریم.آنها که نماز را برپا می‌دارند؛ و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند. •(آری،) مؤمنان حقیقی آنها هستند؛ برای آنان درجاتی (مهم) نزد پروردگارشان است؛ و برای آنها، آمرزش و روزی بی‌نقص و عیب است.
ومن الاعراب من یؤمن بالله والیوم الاخر ویتخذ ما ینفق قربـت عند الله وصلوت الرسول الا انها قربة لهم سیدخلهم الله فی رحمته...گروهی (دیگر) از عربهای بادیه‌نشین، به خدا و روز رستاخیز ایمان دارند؛ و آنچه را انفاق می‌کنند، مایه تقرّب به خدا، و دعای پیامبر می‌دانند؛ آگاه باشید اینها مایه تقرّب آنهاست! خداوند بزودی آنان را در رحمت خود وارد خواهد ساخت؛ به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است! (بر این اساس که ضمیر «انها» به معنای «ماینفق» برگردد.)(یعنی انفاق آنان مایه قرب ایشان است.)

۱.۵ - ایمان

ایمان،عامل راهیابی انسان به مقام قرب خداوند ذکر شده است که در قرآن هم به این موضوع اشاره شده است:
یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیلة...ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!
اولـئک هم المؤمنون حقـا لهم درجـت عند ربهم...(آری،) مؤمنان حقیقی آنها هستند؛ برای آنان درجاتی (مهم) نزد پروردگارشان است؛ و برای آنها، آمرزش و روزی بی‌نقص و عیب است.
الذین ءامنوا... اعظم درجة عند الله...آنها که ایمان آوردند، و هجرت کردند، و با اموال و جانهایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است؛ و آنها پیروز و رستگارند!
ومن الاعراب من یؤمن بالله والیوم الاخر ویتخذ ما ینفق قربـت عند الله وصلوت الرسول الا انها قربة لهم....گروهی (دیگر) از عربهای بادیه‌نشین، به خدا و روز رستاخیز ایمان دارند؛ و آنچه را انفاق می‌کنند، مایه تقرّب به خدا، و دعای پیامبر می‌دانند؛ آگاه باشید اینها مایه تقرّب آنهاست! خداوند بزودی آنان را در رحمت خود وارد خواهد ساخت؛ به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است!
.. وبشر الذین ءامنوا ان لهم قدم صدق عند ربهم...آیا برای مردم، موجب شگفتی بود که به مردی از آنها وحی فرستادیم که مردم را (از عواقب کفر و گناه) بترسان، و به کسانی که ایمان آورده‌اند بشارت ده که برای آنها، سابقه نیک (و پاداشهای مسلّم) نزد پروردگارشان است؟! (امّا) کافران گفتند: «این مرد، ساحر آشکاری است!»
وما امولکم ولا اولـدکم بالتی تقربکم عندنا زلفی الا من ءامن وعمل صــلحـا...اموال و فرزندانتان هرگز شما را نزد ما مقرّب نمی‌سازد، جز کسانی که ایمان بیاورند و عمل صالحی انجام دهند که برای آنان پاداش مضاعف در برابر کارهایی است که انجام داده‌اند؛ و آنها در غرفه‌های (بهشتی) در (نهایت) امنیّت خواهند بود!
من کان یرید العزة فلله العزة جمیعـا الیه یصعد الکلم الطیب والعمل الصــلح یرفعه والذین یمکرون السیـات لهم عذاب شدید ومکر اولـئک هو یبور. کسی که خواهان عزّت است (باید از خدا بخواهد چرا که) تمام عزّت برای خداست؛ سخنان پاکیزه به سوی او صعود می‌کند، و عمل صالح را بالا می‌برد؛ و آنها که نقشه‌های بد می‌کشند، عذاب سختی برای آنهاست و مکر (و تلاش افسادگرانه) آنان نابود می‌شود (و به جایی نمی‌رسد)!(بنا بر اینکه مقصود از «الکلم الطیب» عقیده و ایمان باشد.)
.. والذین ءامنوا وعملوا الصــلحـت فی روضـات الجنات لهم ما یشاءون عند ربهم ذلک هو الفضل الکبیر.(در آن روز) ستمگران را می‌بینی که از اعمالی که انجام داده‌اند سخت بیمناکند، ولی آنها را فرامی‌گیرد! امّا کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند در باغهای بهشتند و هر چه بخواهند نزد پروردگارشان برای آنها فراهم است؛ این است فضل (و بخشش) بزرگ!
یـایها الذین ءامنوا اذا قیل لکم تفسحوا فی المجــلس فافسحوا یفسح الله لکم واذا قیل انشزوا فانشزوا یرفع الله الذین ءامنوا منکم والذین اوتوا العلم درجـت والله بما تعملون خبیر.ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که به شما گفته شود: «مجلس را وسعت بخشید (و به تازه‌واردها جا دهید)»، وسعت بخشید، خداوند (بهشت را) برای شما وسعت می‌بخشد؛ و هنگامی که گفته شود: «برخیزید»، برخیزید؛ اگر چنین کنید، خداوند کسانی را که ایمان آورده‌اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می‌بخشد؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است!

۱.۶ - پیروی از آیات خدا

پیروی کردن از آیات الهی عامل تقرب انسان به خداوند می باشد.
واتل علیهم نبا الذی ءاتینـه ءایـتنا فانسلخ منها فاتبعه الشیطـن فکان من الغاوین• ولو شئنا لرفعنـه بها ولـکنه اخلد الی الارض..و بر آنها بخوان سرگذشت آن کس را که آیات خود را به او دادیم؛ ولی (سرانجام) خود را از آن تهی ساخت و شیطان در پی او افتاد، و از گمراهان شد! •و اگر می‌خواستیم، (مقام) او را با این آیات (و علوم و دانشها) بالا می‌بردیم؛ (اما اجبار، بر خلاف سنت ماست؛ پس او را به حال خود رها کردیم)...(مقصود از «لرفعناه بها» تقرب به خداست.).

۱.۷ - تقوا

تقوا از عوامل بسیارمهم برای تقرب به خداوند می باشد.
قل اؤنبئکم بخیر من ذلکم للذین اتقوا عند ربهم جنـت تجری من تحتها الانهـر خــلدین فیها وازوج مطهرة ورضون من الله...بگو: «آیا شما را از چیزی آگاه کنم که از این (سرمایه‌های مادی)، بهتر است؟» برای کسانی که پرهیزگاری پیشه کرده‌اند، (و از این سرمایه‌ها، در راه مشروع و حق و عدالت ، استفاده می‌کنند،) در نزد پروردگارشان (در جهان دیگر)، باغهایی است که نهرها از پایِ درختانش می‌گذرد؛ همیشه در آن خواهند بود؛ و همسرانی پاکیزه، و خشنودی خداوند (نصیب آنهاست). و خدا به (امورِ) بندگان، بیناست..راى کسانى که تقوا پیشه کرده اند در نزد پروردگارشان باغهایى از بهشت است که نهرها از زیر درختانش جارى است ، همیشه در آن خواهند بود، و همسرانى پاکیزه و (از همه بالاتر) خشنودى خداوند نصیب آنها مى شود، و خدا به بندگان بینا است.
واتل علیهم نبا ابنی ءادم بالحق اذ قربا قربانـا فتقبل من احدهما ولم یتقبل من الاخر قال لاقتلنک قال انما یتقبل الله من المتقین.و داستان دو فرزند آدم را بحقّ بر آنها بخوان: هنگامی که هر کدام، کاری برای تقرّب (به پروردگار) انجام دادند؛ امّا از یکی پذیرفته شد، و از دیگری پذیرفته نشد؛ (برادری که عملش مردود شده بود، به برادر دیگر) گفت: «به خدا سوگند تو را خواهم کشت!» (برادر دیگر) گفت: «(من چه گناهی دارم؟ زیرا) خدا، تنها از پرهیزگاران می‌پذیرد!
یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیلة...ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!
یـایها الناس انا خلقنـکم من ذکر وانثی وجعلنـکم شعوبـا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقـکم ان الله علیم خبیر.ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است!
ان المتقین فی جنـت ونهر• فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر.یقیناً پرهیزگاران در باغها و نهرهای بهشتی جای دارند• در جایگاه صدق نزد خداوند مالک مقتدر!

۱.۸ - توبه

توبه، راهی برای تقرب به خداوند می باشد که با توبه انسان می تواند به خدا نزدیک شود.
والی ثمود اخاهم صــلحـا قال یـقوم اعبدوا الله... ثم توبوا الیه ان ربی قریب مجیب.و بسوی قوم «ثمود»، برادرشان «صالح» را (فرستادیم)؛ گفت: «ای قوم من! خدا را پرستش کنید، که معبودی جز او برای شما نیست! اوست که شما را از زمین آفرید، و آبادی آن را به شما واگذاشت! از او آمرزش بطلبید، سپس به سوی او بازگردید، که پروردگارم (به بندگان خود) نزدیک، و اجابت‌کننده (خواسته‌های آنها) است!»

۱.۹ - توجه به قیامت

توجه به حقانیت قیامت ، مایه تلاش و حرکت برای تقرب به خدا برای انسانها می باشد که در قرآن هم خداوند می فرماید:
فکیف تتقون ان کفرتم یومـا یجعل الولدن شیبـا• ان هـذه تذکرة فمن شاء اتخذ الی ربه سبیلا.شما (نیز) اگر کافر شوید، چگونه خود را (از عذاب الهی ) بر کنار می‌دارید؟! در آن روز که کودکان را پیر می‌کند، •این هشدار و تذکّری است، پس هر کس بخواهد راهی به سوی پروردگارش برمی‌گزیند!
ذلک الیوم الحق فمن شاء اتخذ الی ربه مـابـا.آن روز حق است؛ هر کس بخواهد راهی به سوی پروردگارش برمی‌گزیند!

۱.۱۰ - توسل

توسل یا همان انجام دادن اعمال نیک، عاملی برای تقرب به خدا می باشد.
یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیلة...ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!
اولـئک الذین یدعون یبتغون الی ربهم الوسیلة ایهم اقرب...کسانی را که آنان می‌خوانند، خودشان وسیله‌ای (برای تقرب) به پروردگارشان می‌جویند، وسیله‌ای هر چه نزدیکتر؛ و به رحمت او امیدوارند؛ و از عذاب او می‌ترسند؛ چرا که عذاب پروردگارت، همواره در خور پرهیز و وحشت است!
توسل به اهل بیت علیهم‌السّلام از راه‌های تقرب به خداوند ذکر شده است.
یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیلة وجـهدوا فی سبیله لعلکم تفلحون.ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید! (طبق روایتی از پیامبراکرم صلی الله علیه وآله، امامان علیهم‌السّلام از فرزندان حسین علیه‌السّلام وسیله الی الله هستند.)

۱.۱۱ - جلب رضایت خدا

جلب رضایت خدا ، از عوامل دیگر تقرب در پیشگاه خدا می باشد.
افمن اتبع رضون الله کمن باء بسخط من الله وماوه جهنم وبئس المصیر• هم درجـت عند الله والله بصیر بما یعملون.آیا کسی که از رضای خدا پیروی کرده، همانند کسی است که به خشم و غضب خدا بازگشته؟! و جایگاه او جهنم ، و پایان کار او بسیار بد است. •هر یک از آنان، درجه و مقامی در پیشگاه خدا دارند؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهند، بیناست.

۱.۱۲ - جهاد

جهاد در راه خدا، راهی برای تقرب به خداوند ذکر شده است.
یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیلة وجـهدوا فی سبیله...ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید! (از اینکه پس از «وابتغوا الیه الوسیلة» به جهاد امر شده می‌توان استفاده کرد که از وسایل تقرب به خدا، جهاد و مبارزه با دشمنان دین است.).از همین جا روشن مى شود که مراد از جمله : (( و جاهدوا فى سبیله )) مطلق جهاد است ، یعنى اعم از جهاد با نفس و جهاد با کفار است.
الذین ءامنوا... وجـهدوا فی سبیل الله بامولهم وانفسهم اعظم درجة عند الله...آنها که ایمان آوردند، و هجرت کردند، و با اموال و جانهایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است؛ و آنها پیروز و رستگارند!

۱.۱۳ - خوف از عذاب

بیم از عذاب الهی،عاملی است برای تلاش تقرب به درگاه ربوبی،همانطور که در قرآن هم می خوانیم:
اولـئک الذین یدعون یبتغون الی ربهم الوسیلة ایهم اقرب ویرجون رحمته ویخافون عذابه ان عذاب ربک کان محذورا.کسانی را که آنان می‌خوانند، خودشان وسیله‌ای (برای تقرب) به پروردگارشان می‌جویند، وسیله‌ای هر چه نزدیکتر؛ و به رحمت او امیدوارند؛ و از عذاب او می‌ترسند؛ چرا که عذاب پروردگارت، همواره در خور پرهیز و وحشت است!

۱.۱۴ - دعا

دعا و صلوات پیامبر صلی الله علیه وآله، مایه تقرب مؤمنان انفاقگر به خدا ذکر شده است.
ومن الاعراب من یؤمن بالله والیوم الاخر ویتخذ ما ینفق قربـت عند الله وصلوت الرسول الا انها قربة لهم سیدخلهم الله فی رحمته..گروهی (دیگر) از عربهای بادیه‌نشین، به خدا و روز رستاخیز ایمان دارند؛ و آنچه را انفاق می‌کنند، مایه تقرّب به خدا، و دعای پیامبر می‌دانند؛ آگاه باشید اینها مایه تقرّب آنهاست! خداوند بزودی آنان را در رحمت خود وارد خواهد ساخت؛ به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است! .(بر این اساس که ضمیر «انها» به «صلوات الرسول» بازگردانده شود.)
دعا و نیایش در پیشگاه خدا،راهی دیگر برای تقرب جستن به سوی او می باشد.
واذا سالک عبادی عنی فانی قریب اجیب دعوة الداع اذا دعان فلیستجیبوا لی ولیؤمنوا بی لعلهم یرشدون.و هنگامی که بندگان من، از تو در باره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می‌خواند، پاسخ می‌گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند)!
و ضرب الله مثلا للذین ءامنوا امرات فرعون اذ قالت رب ابن لی عندک بیتـا فی الجنة ونجنی من فرعون وعمله ونجنی من القوم الظــلمین.و خداوند برای مؤمنان ، به همسر فرعون مثَل زده است، در آن هنگام که گفت: «پروردگارا! خانه‌ای برای من نزد خودت در بهشت بساز، و مرا از فرعون و کار او نجات ده و مرا از گروه ستمگران رهایی بخش!»

۱.۱۵ - سبقت در اطاعت

یکی دیگر از اسباب تقرب جستن به رحمت الهی،سبقت و پیشگامی در طاعت خدا می باشد.
والسـبقون السـبقون• اولـئک المقربون.و (سومین گروه) پیشگامان پیشگامند، •آنها مقرّبانند! (درباره اینکه منظور از سبقت چیست؟ مفسران احتمالاتی ذکر کرده‌اند.از جمله اینکه به معنای پیشگامی در طاعت است.)

۱.۱۶ - سجده

سجده و خضوع در پیشگاه الهی،از عوامل تقرب به خداوند می باشد.
کلا لا تطعه واسجد واقترب.چنان نیست (که آن طغیانگر می‌پندارد)؛ هرگز او را اطاعت مکن، و سجده نما و (به خدا) تقرّب جوی! .در آخرین آیه این سوره که آیه سجده است مى فرماید: چنان نیست که او مى پندارد و اصرار بر ترک سجده تو دارد (کلا).((هرگز او را اطاعت مکن و به درگاه پروردگارت سجده کن و به او تقرب جوى )) (لا تطعه و اسجد و اقترب ).

۱.۱۷ - شهادت

شهادت در راه خدا، از عوامل تقرب به پیشگاه خدا می باشد.
ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله اموتـا بل احیاء عند ربهم یرزقون.(ای پیامبر!) هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند، و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.
والذین ءامنوا بالله ورسله اولـئک هم الصدیقون والشهداء عند ربهم لهم اجرهم ونورهم..کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آوردند، آنها صدّیقین و شهدا نزد پروردگارشانند؛ برای آنان است پاداش (اعمال) شان و نور (ایمان) شان؛ و کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند، آنها دوزخیانند. .

۱.۱۸ - عبرت آموزی از آیات خدا

پند گرفتن از آیات الهی،موجب مقرب شدن انسان به درگاه ربوبی می گردد.
... قد فصلنا الایـت لقوم یذکرون• لهم دار السلـم عند ربهم وهو ولیهم...و این راه مستقیم (و سنت جاویدان) پروردگار توست؛ ما آیات خود را برای کسانی که پند می‌گیرند، بیان کردیم! •برای آنها (در بهشت ) خانه امن و امان نزد پروردگارشان خواهد بود؛ و او، ولیّ و یاور آنهاست بخاطر اعمال (نیکی) که انجام می‌دادند.

۱.۱۹ - عبودیت

عبودیت و پرستش خدای یگانه، مایه تقرب به خداوند می باشد.
والی ثمود اخاهم صــلحـا قال یـقوم اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره... ان ربی قریب مجیب.و بسوی قوم «ثمود»، برادرشان « صالح » را (فرستادیم)؛ گفت: «ای قوم من! خدا را پرستش کنید، که معبودی جز او برای شما نیست! اوست که شما را از زمین آفرید، و آبادی آن را به شما واگذاشت! از او آمرزش بطلبید، سپس به سوی او بازگردید، که پروردگارم (به بندگان خود) نزدیک، و اجابت‌کننده (خواسته‌های آنها) است!»

۱.۲۰ - علم

علم و آگاهی، از عوامل تقرب در پیشگاه خداوند ذکر شده که در قرآن هم می خوانیم:
یـایها الذین ءامنوا اذا قیل لکم تفسحوا فی المجــلس فافسحوا یفسح الله لکم واذا قیل انشزوا فانشزوا یرفع الله الذین ءامنوا منکم والذین اوتوا العلم درجـت والله بما تعملون خبیر.ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که به شما گفته شود: «مجلس را وسعت بخشید (و به تازه‌واردها جا دهید)»، وسعت بخشید، خداوند (بهشت را) برای شما وسعت می‌بخشد؛ و هنگامی که گفته شود: «برخیزید»، برخیزید؛ اگر چنین کنید، خداوند کسانی را که ایمان آورده‌اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می‌بخشد؛ و خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است!

۱.۲۱ - عقیده حق

اندیشه و عقیده صحیح،عامل دیگر تقرب انسان به خدا می باشد.
من کان یرید العزة فلله العزة جمیعـا الیه یصعد الکلم الطیب والعمل الصــلح یرفعه.... کسی که خواهان عزّت است (باید از خدا بخواهد چرا که) تمام عزّت برای خداست؛ سخنان پاکیزه به سوی او صعود می‌کند، و عمل صالح را بالا می‌برد؛ و آنها که نقشه‌های بد می‌کشند، عذاب سختی برای آنهاست و مکر (و تلاش افسادگرانه) آنان نابود می‌شود (و به جایی نمی‌رسد)!(مقصود از «الکلم الطیب» صرف کلمات نیست.بلکه عقاید حقه است که در راس آنها اعتقاد به توحید است و مراد از صعود آن، تقرب صاحب آن اعتقاد است.)

۱.۲۲ - عمل صالح

عمل صالح،یکی دیگر از موجبات تقرب به خداوند می باشد.
وما امولکم ولا اولـدکم بالتی تقربکم عندنا زلفی الا من ءامن وعمل صــلحـا...اموال و فرزندانتان هرگز شما را نزد ما مقرّب نمی‌سازد، جز کسانی که ایمان بیاورند و عمل صالحی انجام دهند که برای آنان پاداش مضاعف در برابر کارهایی است که انجام داده‌اند؛ و آنها در غرفه‌های (بهشتی) در (نهایت) امنیّت خواهند بود!
من کان یرید العزة فلله العزة جمیعـا الیه یصعد الکلم الطیب والعمل الصــلح یرفعه...کسی که خواهان عزّت است (باید از خدا بخواهد چرا که) تمام عزّت برای خداست؛ سخنان پاکیزه به سوی او صعود می‌کند، و عمل صالح را بالا می‌برد؛ و آنها که نقشه‌های بد می‌کشند، عذاب سختی برای آنهاست و مکر (و تلاش افسادگرانه) آنان نابود می‌شود (و به جایی نمی‌رسد)!

۱.۲۳ - قرآن

تذکارهای قرآن ، راهی برای تقرب جستن به خدا ذکر شده است.
ان هـذه تذکرة فمن شاء اتخذ الی ربه سبیلا.این یک تذکر و یادآوری است، و هر کس بخواهد (با استفاده از آن) راهی به سوی پروردگارش برمی‌گزیند!

۱.۲۴ - نماز

اقامه نماز، مایه نیل به مقام قرب الهی می باشد.
الذین یقیمون الصلوة ومما رزقنـهم ینفقون• اولـئک هم المؤمنون حقـا لهم درجـت عند ربهم ومغفرة و رزق کریم.آنها که نماز را برپا می‌دارند؛ و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند. •(آری،) مؤمنان حقیقی آنها هستند؛ برای آنان درجاتی (مهم) نزد پروردگارشان است؛ و برای آنها، آمرزش و روزی بی‌نقص و عیب است.

۱.۲۵ - هجرت

هجرت در راه خدا، مایه تقرب انسان به خداوند می شود.
الذین ءامنوا وهاجروا... اعظم درجة عند الله..آنها که ایمان آوردند، و هجرت کردند، و با اموال و جانهایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است؛ و آنها پیروز و رستگارند! ..اینک مى فرماید: کسى که ایمان آورد، و در راه خدا بقدر توانائیش جهاد کرد، و از مال و جانش مایه گذاشت ، در نزد خدا درجه اش بالاتر است.

۲ - پانویس

---